วินัย กล่าวโดยเฉพาะได้แก่ ขนบธรรมเนียมที่ตั้งไว้สำหรับคณะบุคคลผู้อยู่ในคณะใด ก็ต้องรักษาวินัยแห่งคณะนั้นให้เคร่งครัด
อาทิบรรพชิต….ต้องรักษาวินัยแห่งบรรพชิต ทหาร…..ต้องรักษาวินัยแห่งทหาร บรรพชิตและทหารไม่รู้จักรักษาวินัยก็ใช้ไม่ได้ วินัยที่ศึกษาดีแล้ว ย่อมทำให้เป็นระเบียบเรียบร้อย ดูงามประดุจดอกไม้ที่ช่างร้อยให้เป็นพวงหรือจัดวางไว้บนพาน ย่อมเป็นของดูงามตาเพราะระเบียบนั้นเอง
แต่ถ้าไม่ได้จัด ปล่อยให้คละกัน ถึงบางดอกจะมีสีอันน่าชม มีกลิ่นหอม ก็ยังไม่น่าดูเพราะคละกันอยู่นี้ฉันใด บุคคลผู้อยู่เป็นหมู่เป็นคณะเดียวกันก็ฉันนั้น ถ้ามีขนบธรรมเนียมและกิริยามารยาทผิดแผกไปจากหมู่คณะก็ไม่น่าดูชม ต่อรักษาให้เป็นระเบียบเรียบร้อยไม่ยิ่งหย่อนสมควรกัน จึงจะน่าดูน่าชม เป็นที่ตั้งแห่งสรรเสริญ
เพราะฉะนั้นวินัยแห่งคณะจึงเป็นของที่จำต้องศึกษาเพราะเป็นเหตุนำความเจริญมาแก่ตน และแก่หมู่คณะเป็นเอนกประการ กล่าวโดยทั่วไปได้แก่ ความประพฤติอันไม่ผิดไปจากหลักแห่งธรรม ที่เรียกว่าธรรมจริยา ตลอดจนความมีกิริยาวาจาเป็นสุภาพชน รวมแล้วว่าสุจริตทั้งมวลล้วนอยู่ในวงแห่งวินัยแห่งนั้น
คฤหัสถ์ คือ ชาวบ้านผู้ครองเหย้าเรือน จำเป็นต้องมีที่พึ่งป้องกันเวรภัยโทษทุกข์ในปัจจุบันและอนาคต จึงต้องมีวินัยเอาไว้ควบคุมชีวิตจิตใจ ให้ดำเนินไปในทางดีทางชอบ เรียกว่า อาคาริยวินัย จำแนกออกเป็น 4 คือ
1 ไตรสรณาคมน์ เป็นวินัยเบื้องต้นสำหรับควบคุมจิตใจให้อยู่ในระเบียบอันดีงาม ยึดเอาคุณพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่งและน้อมนำมาอบรมตน
2 ศีล 5 หรือเบญจศีล นี้เป็นข้อห้ามเบื้องต้นของชาวบ้านที่จะต้องระมัดระวังงดเว้นตลอดกาล และยังเป็นวินัยพื้นฐานของวินัยทุกประเภท
3 ศีล 8 หรืออุโบสถศีล เป็นวินัยที่ควบคุมจิตใจ ให้ห่างไกล จากกามกิเลส หรืออารมณ์ต่างไ เช่น รัก โลภ โกธรหลง เป็นอุบายอบรมจิตใจให้ผ่องใสขึ้นไป
4 กุศลกรรมบถ ดรรมดีที่เป็นบุญเป็นกุศล และเป็นทางให้เกิดความสุขทั้งในภพนี้และภพหน้า จำแนกออกเป็นกายกรรม 3 วจีกรรม 4 และมโนกรรม 3
บุคคลผู้ศึกษาวินัยดีแล้ว ย่อมมีกายวาจาใจ ล้วนเป็นสุจริต จะทำจะพูด จะคิด ล้วนแต่ปราศจากความเบียเเบียนผู้อื่น ทั้งมีกิริยาวาจาเป็นสุภาพชน พ้นจากข้อที่จะพึงครหา ร่วมกันจรรโลงพระพุทธศาสนา เป็นคุณประโยชน์แก่ผู้อื่น มีชีวิตที่เจริญไปด้วยคุณธรรมก้าวหน้าไปตามลำดับ ปราศจากโทษทุกข์ในภพนี้และภพหน้า เพราะห่างจากสิ่งที่เป็นบาปเวรภัย
เพราะฉะนั้น วินัยที่ศึกษาดีแล้วจึงนำมาซื่งมงคลความเจริญอีกประการหนึ่ง
มีระเบียบ แบบแผน เป็นแกนหลัก
ไว้บังคับ กิริยา อัชฌาสัย
เป็นคนดี ต้องดี ซึ่งวินัย
คอยคุ้มภัย ให้เรา เกิดมงคล
ที่มา: มงคลชีวิต , หลักปฏิบัติมงคล 38 ประการของคนดี ของ พระธรรมโกศาจารย์
ธรรมสภา จัดพิมพ์เผยแพร่
0 ความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น