บุคคลเมื่อปรารภถึงตนที่ตั้งอยู่ในฐานะเป็นผู้น้อยก็มีหน้าที่ ในทางกตัญญูกตเวที แต่ฐานะแห่งบุคคลย่อมเลื่อนชั้นขึ้นไปโดยลำดับ เมื่อตนตั้งอยู่ในฐานะเป็นผู้ใหญ่ก็มีกิจที่ตนจะพึงกระทำในทางสังเคราะห์บุตร อันเป็นพัสดุที่ตั้งสำคัญของหมู่มนุษย์ ซึ่งมีฐานเป็นผู้ดำรงวงศ์สกุล
บุตรผู้ไร้ความสามารถจนไม่สมจะเป็นทายาทแห่งสกุล มักมีมูลมาแต่ความบกพร่องของบิดามารดา บุตรที่บิดามารดาตามใจพะนอมาแต่เล็ก แต่ไม่เคยอบรมอุปนิสัยในทางที่ควร มักเสียเด็ก โตขึ้นก็เกกมะเหรกจนใช้การไม่ได้
ความรักของบิดามารดาเช่นนั้น จัดว่าเป็นเวรและเป็นศัตรูของเด็ก ดังภาษิตแปลความได้ว่า...มารดาเป็นไพรี บิดาเป็นศัตรู ก็เพราะไม่ฝึกลูกเสียแต่ยังเล็ก เหตุนั้นบิดามารดาจึงไม่ควรแต่สักว่าเป็นมารดาบิดาเขา นอกจากจะเลี้ยงดูเพื่อความเจริญแห่งร่างกายแล้ว ยังต้องเอาใจใส่ สงเคราะห์ตามหน้าที่อันควร
สมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสสอนสิงคาลมาณพ ทรงแสดงฐานะที่มารดาบิดา จะพึงสงเคราะห์บุตรโดยสถาน ๕ คือ
-
ห้ามเสียจากความชั่ว
-
ให้ตั้งอยู่ในความดี
-
ให้ศึกษาศิลปวิทยา
-
หาคู่ครองที่สมควรให้
-
มอบทรัพย์ให้ในสมัย
ฐานะสองประการข้างต้น ย่อมเป็นกิจอันมารดาบิดาจะพึงทำตั้งแต่อ้อนแต่ออก เพราะเนื่องด้วยการอบรมอุปนิสัย ความรู้ในโลกยิ่งเจริญขึ้นเพียงใด ก็ยิ่งละเอียดลออยิ่งขึ้นตามกัน ทั้งเป็นฐานะอันสำคัญที่จะนำให้ผลเกิดไพบูลย์ ซึ่งเป็นมูลแห่งความสงเคราะห์เป็นลำดับไป
มารดาบิดาเป็นผู้สงเคราะห์บุตร จนได้แลเห็นผลแห่งความสงเคราะห์ ย่อมเบิกบานใจ หมดความห่วงใยที่จะต้องวิตกถึงในเบื้องหน้า ดังโคลงกล่าวไว้ว่า............
บุตรดีเป็นที่ปลื้ม เปรมกมล
แห่งชนกชเนติ์ตน ค่ำเช้า
บุตรชั่วบ่โดยกล กิจสั่ง สอนแฮ
ให้ท่านทั้งสองเศร้า เสื่อมสิ้นยินดี
ผิดกับผู้ไม่นำพาแล้วเสียใจเมื่อภายหลัง ซึ่งรู้สึกว่าไม่พอที่จะเป็นการสงเคราะห์บุตรนี้ ท่านกล่าวเอาไว้ว่า ไม่เฉพาะบุตรที่เกิดแต่อุระ แม้ผู้อื่นที่ตั้งอยู่ในฐานะแห่งบุตร เช่น บุตรบุญธรรม หรือผู้ที่อยู่ในปกครองอยู่ใต้อาณาก็พึงที่จักสังเคราะห์เช่นเดียวกัน โดยรู้จักผ่อนผันให้สมควร แต่ไม่ใช่ข้อที่เจาะจง
การสงเคราะห์บุตรโดยตรงนั้น จัดว่าเป็นที่ตั้งแห่งมงคลสิริสวัสดิ์ การสงเคราะห์ผู้อื่นที่นับเนื่องในฐานะแห่งบุตร ก็จัดได้ว่าเป็นมงคลความเจริญประดุจกันอีกประการหนึ่งเช่นกัน
บุตรธิดา เมื่อเกิด พ่อแม่เลี้ยง
ฝ้ากล่อมเกลี้ยง เลี้ยงดู ปูพื้นฐาน
มีหรือจน หาเลี้ยง ควรแก่กาล
เป็นผลงาน นับเข้า ในมงคล
ที่มา: มงคลชีวิต , หลักปฏิบัติมงคล 38 ประการของคนดี ของ พระธรรมโกศาจารย์
ธรรมสภา จัดพิมพ์เผยแพร่
ภาพประกอบ :
0 ความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น